Thì quá khứ kép trong tiếng Pháp hay còn gọi là le Passé Composé là một trong những thì được sử dụng nhiều trong bài viết. Thì này sẽ kèm với trợ động từ Avoir hoặc Être.
Quá khứ kép trong tiếng Pháp chia như thế nào?
Trong tiếng Pháp, có năm dạng quá khứ là passé composé, imparfait, plus-que-parfait, passé simple và passé antérieur. Được dùng nhiều nhất chính là thì Passé Composé và Imparfait nên các thông tin cơ bản dưới đây khá quan trọng. Le passé composé được gọi là thì quá khứ kép bởi vì các động từ được chia ở thì này sẽ phải đi có trợ đồng từ đi kèm. Dễ hiểu hơn chính là theo công thức:
Sujet (chủ ngữ) + auxiliaire Avoir ou Être (trợ động từ Avoir hoặc Être) + participe passé (động từ chính ở dạng phân từ quá khứ).
Ví dụ: Il est parti en Italie où il a acheté une maison. Anh ấy đã đến Ý nơi mà anh ấy đã mua nhà.
Trong câu này, các động từ “partir” và “acheter” được chia ở dạng quá khứ kép. Hai trợ động từ được sử dụng chính là “avoir” và “être” được chia ở thì hiện tại.
Nhưng làm sao để biết một động từ sẽ đi với trợ động từ Avoir hay Être?
Cách lựa chọn trợ động từ quá khứ kép trong tiếng Pháp phù hợp:
1. Những động từ đi với trợ động từ “être”:
Các động từ phản thân như se lever (thức dậy), se laver (tắm rửa), s’habiller (mặc quần áo)… sẽ đi với trợ động từ Être.
Chúng ta sẽ lấy ví dụ với động từ phản thân “se lave” và chia ở thì quá khứ kép. Lưu ý, ở dạng phủ định “ne…pas” sẽ kẹp giữa trợ động từ Être.
SE LAVER
Je me suis lavé(e)
Tu t’es lavé(e)
Il / Elle s’est lavé(e)
Nous nous sommes lavé(e)s
Vous vous êtes lavé(e)s
Ils / Elles se sont lavé(e)s
Se laver nếu chia ở dạng quá khứ kép mà phủ định sẽ là:
NE PAS SE LAVER
Je ne me suis pas lavé(e)
Tu ne t’es pas lavé(e)
Il / Elle ne s’est pas lavé(e)
Nous ne nous sommes pas lavé(e)s
Vous ne vous êtes pas lavé(e)s
Ils / Elles ne se sont pas lavé(e)s
14 động từ khác đi với trợ động từ “Être”
Ngoài ra trợ động từ “être” thường được dùng với 14 động từ diễn tả hành động hoặc sự thay đổi về trạng thái. Để dễ nhớ hơn, chúng ta có thể học bằng cách so sánh như thế này:
- Entrer (đi vào) / Sortir (đi ra);
- Monter (đi lên) / Descendre (đi xuống);
- Passer (đi qua) / Rester (ở lại);
- Arriver (đến nơi) / Partir (khởi hành);
- Aller (đi) / Venir (đến);
- Naître (sinh ra) / Mourir (mất đi);
- Retourner (quay lại) / tomber (rơi xuống);
Chúng ta có thể nói như sau:
- Il est parti. Anh ấy đã xuất phát;
- Elle est restée assise. Cô ấy vẫn ngồi
Lưu ý: Đừng quên các “dẫn xuất” của những động từ này. Ví dụ như những động từ này có thể có những tiền động từ như “re-“, “inter-“, “par-“…
- Il est revenu de ses vacances. Anh ấy đã trở về sau kì nghri của mình
Đây là động từ “venir” với tiền đồng từ “re-“, chúng ta cũng sử dụng trợ động từ ÊTRE.
2. Những động từ chia với trợ động từ AVOIR
Chúng ta sử dụng trợ động từ Avoir cho tất cả các động từ còn lại như: dormir (ngủ), lire (đọc), écrire (viết), boire (uống), etc. Gần 90% động từ tiếng Pháp khi chuyển về quá khứ kép sẽ đi với trợ động từ AVOIR. Ví dụ:
- Il a bien dormi cette nuit. Anh ấy đã ngủ ngon tối nay;
- Elle a écrit son livre en 1 semaine. Cô ấy đã viết sách trong một tuần.
Chuyển đổi động từ trong thì quá khứ kép như thế nào?
Để chuyển hình thức quá khứ phân từ của những động từ, bạn phải biết tất cả các nhóm động từ trong tiếng Pháp.
Trong tiếng Pháp, có 03 nhóm động từ:
- Các động từ nhóm 1 sẽ tận cùng bằng đuôi -er;
- Những động từ nhóm 2 tận cùng bằng đuôi -ir;
- Và tất các các động từ khác sẽ là nhóm 3.
Nhóm thứ nhất và thứ hai thì động từ sẽ được chuyển thành quá khứ phân từ theo nguyên tắc sau:
- Các động từ tận cùng bằng đuôi -er khi chuyển quá khứ phân từ sẽ đổi thành “-é”;
- Những động từ tận cùng bằng đuôi -ir (trong nhóm động từ thứ 2) sẽ chuyển thành “-i” ở quá khứ phân từ;
Với nhóm động từ thứ 3, việc chuyển đổi sẽ phức tạp hơn một chút, bởi vì đây là nhóm động từ bất quy tắc. Quá khứ phân từ của nhóm này có thể kết thúc bằng “-i”, “-s”, “-t”, “-u”, “-é” và “-û”.
Chú ý: Nếu bạn không biết phân biệt được động từ tận cùng bằng đuôi “-ir” nào là động từ nhóm 2 hay nhóm 3 thì hãy chia chúng ở thì hiện tại. Nếu ở ba ngôi số nhiều, từ đó kết thúc bằng “-issons”, “-issez” và “-issent”, thì đó là động từ nhóm 2 và quá khứ phân từ của nó sẽ là “-i”.
Đây là danh sách một số động từ bất nguyên tắc (nhóm 3):
| Nguyên mẫu (infinitif) | Quá khứ phân từ (participe passé) | Nghĩa |
| Apprendre | Appris | Học |
| Avoir | Eu | Có |
| Boire | Bu | Uống |
| Comprendre | Compris | Hiểu |
| Conduire | Conduit | Lái xe |
| Connaître | Connu | Biết |
| Courir | Couru | Chạy |
| Devoir | Dû | Phải |
| Dire | Dit | Nói |
| Écrire | Écrit | Viết |
| Être | Été | Ở, thì |
| Faire | Fait | Làm |
| Lire | Lu | Đọc |
| Mettre | Mis | Đặt |
| Ouvrir | Ouvert | Mở |
| Pleuvoir | Plu | Mưa |
| Pouvoir | Pu | Có thể |
| Prendre | Pris | Dùng |
| Recevoir | Reçu | Nhận |
| Savoir | Su | Biết |
| Suivre | Suivi | Đi theo |
| Vivre | Vécu | Sống |
| Voir | Vu | Thấy |
| Vouloir | Voulu | Muốn |
Nguồn: parlez-vous French – Dịch: Mon
